ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ

Το πάγκρεας είναι ένας ενδοκρινής αδένας που βρίσκεται στο πίσω μέρος της κοιλίας. Έχει δύο κύριες λειτουργίες: παράγει ένζυμα που βοηθούν στη χώνεψη της τροφής, και παράγει σημαντικές ορμόνες όπως η ινσουλίνη, η οποία ρυθμίζει το σάκχαρο του αίματος.

Ο πιο συχνός τύπος παγκρεατικού καρκίνου προέρχεται από τα κύτταρα του πόρου που μεταφέρει τα ένζυμα του αδένα στο έντερο (δωδεκαδάκτυλο). Αυτός ο τύπος όγκου είναι γνωστός ως παγκρεατικό αδενοκαρκίνωμα. Λιγότερο συχνά σχηματίζονται όγκοι στα κύτταρα που παράγουν ορμόνες, στα ενδοκρινικά κύτταρα του αδένα. Αυτοί οι όγκοι ονομάζονται παγκρεατικά νευρο-ενδοκρινικά νεοπλάσματα, και συχνά έχουν πολύ καλύτερη πρόγνωση. Τέλος, ο πιο σπάνιος τύπος όγκου του αδένα είναι ο σπλαχνικός (acinar cell), με ενδιάμεση πρόγνωση.

Συμπτώματα

Οι ασθενείς με πρώιμο καρκίνο του παγκρέατος δεν εμφανίζουν συνήθως εμφανή συμπτώματα. Ως αποτέλεσμα, η πάθηση συχνά διαγιγνώσκεται σε προχωρημένο στάδιο. Τα συμπτώματα που τελικά αναπτύσσονται συχνά εξαρτώνται από τη θέση του καρκίνου. Οι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν ίκτερο (κίτρινη χροιά του δέρματος, και σκουρόχρωμα ούρα), αν ο όγκος είναι στο πρόσθιο τμήμα του αδένα (κεφαλή). Οι περισσότεροι όγκοι που αναπτύσσονται στο σώμα ή στην ουρά του αδένα είναι ασυμπτωματικοί, αν και ορισμένοι ασθενείς έχουν έναν συνεχή, βύθιο αλλά συχνά ήπιο κοιλιακό πόνο.

Παράγοντες κινδύνου

Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου του παγκρέατος. Το κάπνισμα είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας που αυξάνει το κίνδυνο καρκίνου του παγκρέατος. Η παχυσαρκία ή το υπερβολικό βάρος καθώς και η διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε λίπος είναι επίσης σημαντικοί παράγοντες. Σχετικά με τους νευρο-ενδοκρινείς όγκους, οι παράγοντες κινδύνου είναι λιγότερο κατανοητοί.

Ένα ενδιαφέρον και σημαντικό εύρημα είναι οι παγκρεατικές κύστεις. Οι κύστεις είναι ανατομικές δομές γεμάτες με υγρό που μπορεί να αναπτυχθούν σε όλη την περιφέρεια του αδένα. Αυτές οι κύστες μπορεί να εντοπιστούν σε μελέτες απεικόνισης που εκτελούνται για άλλους λόγους. Οι  περισσότερες είναι καλοήθεις και δεν αυξάνουν το κίνδυνο εμφάνισης όγκου στον αδένα. Υπάρχουν όμως συγκεκριμένα χαρακτηριστικά στη δομή της κύστης (πάχυνση τοιχώματος, μέγεθος ή αύξηση του μεγέθους της κύστης), όπως και στη σύσταση της κύστης (τύπος υγρού που εμπεριέχουν, όπως ανιχνεύεται συχνά με ενδοσκοπικό υπέρηχο), τα οποία αξιολογούνται ως παράγοντες κινδύνου.

Παγκρεατεκτομή

Η χειρουργική επέμβαση είναι η πιο αποτελεσματική θεραπεία για τους όγκους του παγκρέατος. Συχνά, είναι η μόνη θεραπεία που απαιτείται για όγκους που αντιμετωπίζονται σε πρώιμο στάδιο. Ο τύπος της χειρουργικής επέμβασης εξαρτάται από τη θέση και τον τύπο του όγκου.

Επέμβαση Whipple

Η επέμβαση Whipple ενδείκνυται για  όγκους στην κεφαλή του παγκρέατος. Κατά τη διάρκεια αυτής της επέμβασης,  αφαιρείται η κεφαλή του οργάνου και το πρώτο τμήμα του λεπτού εντέρου (δωδεκαδάκτυλο), η χοληδόχος κύστη, και ενα τμήμα του κοινού χοληφόρου πόρου. Μερικές φορές ένα μικρό τμήμα του στομάχου κοντά στο δωδεκαδάκτυλο αφαιρείται επίσης κατά τη διάρκεια της επέμβασης, ανάλογα με την ανατομία. Μετά την αφαίρεση, επανασυνδέεται το λεπτό έντερο με το υπόλοιπο πάγκρεας, τον χοληφόρο πόρο και το στομάχι. Η εγχείρηση διαρκεί 4 ώρες, ανάλογα με την ανατομία του κάθε ασθενούς και η ανάρρωση στο νοσοκομείο διαρκεί 5-7 μέρες.

Περιφερική παγκρεατεκτομή

Η περιφερική παγκρεατεκτομή ενδείκνυται για την αντιμετώπιση όγκων στο σώμα ή την ουρά του παγκρέατος. Κατά τη διάρκεια αυτής της επέμβασης, αφαιρείται το πίσω μέρος του αδένα και κάποιες φορές και ο σπλήνας.  Η εγχείρηση διαρκεί 2-3 ώρες, ανάλογα με την ανατομία του κάθε ασθενούς, και η ανάρρωση στο νοσοκομείο διαρκεί 2-3 μέρες.

Οι επεμβάσεις στο πάγκρεας γίνονται σχεδόν πάντα με τεχνικές ελάχιστα επεμβατικής, λαπαροσκοπικής ή ρομποτικής χειρουργικής. H τεχνική αυτή περιλαμβάνει 3 με 4 μικρές τομές 5 με 12 χιλιοστών στην κοιλιακή χώρα. Μέσω αυτών, τοποθετείται μια μικρή κάμερα και μια σειρά από λεπτά χειρουργικά εργαλεία για να εκτελεσθεί η επέμβαση. Το πλεονέκτημα της λαπαροσκοπικής χειρουργικής είναι η πολύ πιο γρήγορη ανάρρωση του ασθενούς.

Στην περίπτωση που ο όγκος έχει μεγαλώσει αρκετά, μπορεί να επηρεάσει τα μεγάλα αιμοφόρα αγγεία κοντά στο πάγκρεας. Η χειρουργική τότε γίνεται πολύ πιο σύνθετη, και πρέπει να αντιμετωπίζεται από επιστήμονες με μεγάλη εμπειρία.

Ο καθηγητής είναι έμπειρος στην εκτέλεση προηγμένων τεχνικών ανακατασκευής για παγκρεατικούς όγκους που εμπλέκουν μεγάλα αιμοφόρα αγγεία, όπως η πυλαία φλέβα, η ηπατική αρτηρία και η κοιλιακή αρτηρία. Έχει προσωπική εμπειρία με παραπάνω από 500 παγρεατεκτομές σε τρία από τα μεγαλύτερα Αμερικάνικα κέντρα χειρουργικής παγκρέατος (high volume pancreatic cancer centers: Ohio State University, Johns Hopkins, New York University), στο τελευταίο μάλιστα ως διευθυντής κλινικής.